Afetzede hak sahipliği, afetzedelerin, yıkılan veya ağır hasar gören binalarla olan mülkiyet ilişkilerini ve yeniden yapılacak binalardan veya verilecek inşaat kredisinden yararlanabilme durumlarını ifade etmektedir.
Afetzede Hak Sahipliği başvuruları, e-devlet sistemi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Açılan ekran AFAD'ın sayfasına yönlendirecektir. AFAD'a kayıt yaptırdıktan sonra afetzede hak sahipliğinden yararlanılabilir.
-> E-Devlet’e Giriş -> Arama Butonundan ‘’Hak Sahipliği Başvurusu’’ -> Hak Sahipliği için Talep ve Taahhütname Başvurusu linkine tıklayarak ilgili alanlar doldurularak başvuru yapılır.
Dileyen herkes gün fark etmeksizin başvuru yapabilir. Ancak sistemsel bir sıkıntı veyahut yoğunluk halinde oluşabilecek yoğunluğu azaltabilmek adına T.C. kimlik numarasının son hanesi 0 olanlar Çarşamba, 2 olanlar Perşembe, 4 olanlar Cuma, 6 olanlar Cumartesi ve 8 olanlar Pazar günü başvuruda bulunabileceklerdir. Diğer günlerde ise böyle bir durum söz konusu değildir. Bunun yanında kendisine en yakın AFAD Koordinasyon merkezine de manuel olarak başvuru yaparak hak sahipliği başvurusunu yapabilir.
Konut, iş yeri ve ahırları ağır-yıkık ve orta derecede hasar gören mülk sahipleri afetten önce ve afet tarihinde mülkiyeti ebeveynine ait hasarlı ikinci ve üçüncü konutta oturanlar,
İştirak ve müşterek maliki oldukları konut veya iş yeri hasar görenler, hak sahiplerine bina yaptırılmak üzere tespit edilip konutları istimlak edilen aileler.
30 Mayıs 2023 tarihi itibariyle başlamış olan hak sahipliğinin başvurusu süresi 60 gün olup 28 Temmuz 2023 tarihi itibariyle son bulacaktır.
60 günlük yasal süre dışında başvuru kabul edilmeyecektir.
Hak Sahipliği çalışmalarının tamamlanmasına müteakip sonuçlar mahallinde askıya çıkarılmak, e-Devlet, Valilik ve İl AFAD web sitelerinde yayınlanmak suretiyle duyurulmaktadır.
Hak sahibi olmak istediğini beyan edenlerden koşulları sağlamayanlar durumu E-Devlet, İl AFAD web sitelerinde ve mahallinde ilan edilmekte ayrıca afetzedelerin adreslerine resmi tebligat yapılmaktadır.
60 günlük süre içerisinde başvuruda bulunmak kaydıyla herhangi bir sebeple hak sahibi olarak kabul edilmeyenler 15 gün içerisinde itiraz edebilirler. İtiraz süreci ise Hak Sahipliği kararlarının ilan edilmesinden sonra İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerince belirlenen zamanda başlamaktadır.
Not: 60 günlük süre içinde başvuru yapılmazsa itiraz sürecinde herhangi bir şekilde başvuru yapılamaz.
60 günlük sürenin tamamında; hastanede yatmış olan, askerde olan, hükümlü olan, yurtdışında olan afetzedelerin resmi belgelerini ibraz etmek kaydıyla 60 günlük süre dışında mücbir sebebin ortadan kalkmasının hemen ardından hak sahipliği başvurusunda bulunabilmektedir.
AFAD adına TOKİ tarafından inşa edilecek.
Ağır hasarlı olan hem konut, hem işyeri hem de varsa ahır için ayrı ayrı talepte bulunmak gerekmektedir.
Eğer eşinin üzerine olan konut aynı ilçede değil ise hak sahibi olunabilmektedir. Ancak eşinin üzerine olan hasarsız ev aynı ilçede ise hak sahibi olunamamaktadır.
Aynı ilçe sınırları içerisinde hasarsız evi bulunanlar AFAD tarafından sağlanan konut yardımından faydalanamaz.
Aynı ilçede olsun farklı ilçede olsun fark etmeksizin kaç tane ağır hasarlı konutu olursa olsun AFAD tarafından hak sahibi olmak kaydıyla yalnızca bir tane konut yapılmaktadır.
Başka bir ilde hasarsız konutu olsa dahi afetin meydana geldiği yerdeki ağır hasar gören konutundan dolayı hak sahibi olabilmektedir.
Kiracılara afet konutu yapılmamaktadır.
Evet, hak sahibi olabilirler. Eğer ikameti orada veya Elektrik/Su faturası kendisine aitse kendisi adına oturduğu konut için hak sahipliği başvurusunda bulunabilir.
Hayır, hak sahipliğinden yararlanamaz. Sadece ebeveyne ait olmak üzere konut verilir.
Bu aileler ayrı ayrı hak sahibi sayılır.
Sadece birinden hak sahibi olunabilir. Hak sahibi koşullarını taşımak kaydıyla afetzedenin talebine göre ağır hasardan dolayı yeni afet konutu ya da orta hasardan güçlendirme kredisi verilmesi söz konusu olmaktadır.
DASK’tan hem para alabilir hem de hak sahipliği koşullarını taşımak kaydıyla AFAD tarafından kendisine konut yapılabilmektedir.
Konut, ahır ve işyerlerinin (dükkân ve fırın gibi) afetten hasar gördüğü tespit edilen mülk sahipleri. (Çok katlı binalarda daire sahipleri)
Bunlardan birden fazla konut, işyeri ve ahırları hasar görenler varsa yalnız bir konut, bir ahır ve bir de işyeri için hak sahibi olabilirler.
Afet dolayısıyla az hasar gördüğü şeklinde tespit edilen konut, işyeri ve ahırlara yardım yapılmamaktadır.
Evet, isteyebilirler. Şöyle ki; ilgili husus doğrultusundaki talep ve taahhütnameleri nüfus cüzdanlarındaki kayıtlara uygun olarak İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü yetkililerine bizzat kendileri veya kanuni vekilleri vasıtasıyla teslim edeceklerdir. Aynı anda ilgili banka görevlilerince de gerekli borçlanma işlemleri yaptırılacaktır.
Talep ve taahhütname vererek müracaat edilirken aşağıda belirtilen evraklar da talep ve taahhütname ile verilecektir.
- Hasar gören konut, işyeri ve ahırlarına ait cins tahsisli tapu kaydını.
- Hasar gören bina gecekondu ise tapu tahsis belgesini.
- Hasar gören binanın cins tashihi yapılmamış ise yani tapu bağ, bahçe, arsa, vs. tapusu ise bu vasıflara ait tapu ile binaya ait ilgili belediyesinden alınacak emlak beyannamesinin bir örneğini, (emlak beyannamesindeki ada, parsel numarası ile tapudaki ada, parsel numarası aynı olmalıdır)
- Muhtara verilen listelerden ismi olup kendisine ait olmayan arsa veya arazi üzerine inşaat ruhsatı alarak bina inşa eden yapı sahipleri varsa inşaat ruhsatı ile ilgili belediyesinden alınacak emlak beyannamesinin bir örneğini binanın afetten önce iskan edildiğine dair elektrik ve su makbuzlarını.
- Hasar gören konut, işyeri ve ahırın tapu ve emlak kaydı ölü kişiye ait ise müracaat edecek varis, ölü kişiye ait veraset ilamı, bu belge çıkartılmamış ise ilgili nüfuz dairesinden alınacak ölü kişinin vukuatlı nüfuz kayıt örneğini yukarıda belirtilen binaya ait belgelerle verecektir.
- Kadastro görmemiş köylerde yukarıda belirtilen kayıtların bulunmaması halinde köy muhtarlarından alınacak ilgili mülkiye amirine tasdik ettirilmiş ilmühaber, elektrik ve su makbuzlarının da eklenerek binanın mülkiyetine dair mülkiyet ilmühaberi vereceklerdir.
- Talep ve taahhütname verecek kişinin iki adet nüfus cüzdanının fotokopisi. (Önlü-arkalı)
- Hasar tespit listelerine ismi geçmiş olması kaydıyla ebeveynine ait 2. ve 3. bir hasarlı konutta oturan evli evlatların talep ve taahhütname vererek müracaat etmeleri halinde ebeveynine ait 1-2-3- üncü maddelerindeki belgeler ile evlilik cüzdanının afet tarihinden önce hasarlı binada ikamet ettiğine dair ikametgâh ilmühaberini, elektrik, su makbuzlarının bir fotokopisi,
- 4133 sayılı Kanun ile 7269 sayılı Kanuna eklenen Ek madde 8’ e göre 1. ve 2. nci derecede deprem bölgelerindeki konutları orta hasar gördüğü belirlenen ve betonarme olmayan binalarını yıkıp yeniden yapmak kaydıyla bir defaya mahsus olmak üzere ağır hasarlılar gibi değerlendirilerek konut veya konut kredisi verilebilir. Bu durumda olanlar talep ve taahhütnamelerine kendi el yazılarıyla “Orta hasarlı konutumu yıkıp yeniden yapmak istiyorum” açıklamasını yazacaklardır.
10. İmar planında yapı yapılması sakıncalı olarak belirlenen yerlerde ruhsatlı olarak yapılan yapıların sahipleri, inşaat ruhsatı ile yukarıdaki 1. 3 ve 4. maddelerindeki belgelerden mevcut olanlarını vereceklerdir.
Bu belgeleri verenlerin durumları belirtilen yönetmeliğin 20. maddesine göre ilgili mülki amir başkanlığında oluşturulacak Mahalli Hak Sahipliği İnceleme Komisyonunca incelenecek, bunlardan yeni konut, işyeri ve ahır yardımı alabilmek için hak sahibi kabul edilenler ile edilmeyenler belirlenecektir.
- Kanuni sürede Talep ve Taahhütname vermeyen ve borçlandırma işlemini yapmayanlar
- O yerde kendisine veya eşine ait aynı cins ikinci hasarsız konut, işyeri ve ahırları olanlar.
- Kiracı ve misafir durumunda olanlar.
- Hasar gören konut, işyeri ve ahırlarının mülkiyetine sahip tüzel kişilikler.
- Kendilerine ait olmayan arsa ve arazi üzerine inşaat ruhsatı almaksızın konut, işyeri ve ahır yapanlar.
- Yer kayması, su baskını, kaya düşmesi ve benzeri sebeplerle imar planında yapı yapılması sakıncalı olarak belirlenen yerlerde ruhsatsız olarak yapılan yapıların sahipleri hak sahibi olamayacaklardır.
Afet konutları teslim edildikten sonra afetzede vatandaşlar 2 yıl herhangi bir ödeme yapmaksızın bununla birlikte sonraki 18 yıl ister aylık ister yıllık eşit taksitlerle faizsiz bir şekilde borçlarını ödemektedirler.
İşyerlerinde ise yapımına göre bir maliyet hesabı yapılmakta çıkan maliyeti vatandaşlar işyeri tesliminden sonra ilk 2 yıl herhangi bir ödeme yapmaksızın sonraki 8 yıl ister aylık ister yıllık eşit taksitlerle yıllık %4 faizle geri ödemektedirler.
Ahır için ise yapımına göre bir maliyet hesabı yapılmakta çıkan maliyeti vatandaşlar ahır tesliminden sonra ilk 2 yıl herhangi bir ödeme yapmaksızın sonraki 18 yıl ister aylık ister yıllık eşit taksitlerle faizsiz bir şekilde geri ödemektedir.
Orta hasarlı Konut ve ahır için verilen güçlendirme kredisi son kredi diliminin hak sahibine ödendiği tarih itibariyle ilk 2 yıl herhangi bir ödeme yapmaksızın sonraki 8 yılda yıllık eşit taksitlerle faizsiz bir şekilde geri ödenmektedir.
Orta hasarlı İşyerleri içinde güçlendirme kredisi verilmekte olup bu kredinin son ödeme diliminin hak sahibine ödendiği tarih itibariyle ilk 2 yıl herhangi bir ödeme yapmaksızın sonraki 3 yılda yıllık eşit taksitlerle %4 faizle geri ödenmektedir.
Mahalli Hak Sahipliği İnceleme Komisyonunca durumlarının incelenmesi sonucu hak sahibi kabul edilmeyenlerin yapmış oldukları borçlandırmaları iptal edilecektir.
Her gün için yıllık %5 gecikme faizi uygulanır.
1 yıl içerisinde güçlendirme çalışmaları yapılmazsa binalar yıkılmakta ve afetzedelerin hak sahiplikleri sona ermektedir.
2 yıllık taksitten az olmamak şartıyla vadesinden önce ödenirse borç %20 indirime tabii tutulabilir.
En geç inşaat başlamadan önce feragat edilebilir.
Mahallinde yapılacak olan duyurudan itibaren 45 gün içinde teslim almayanların hak sahipliği 7269 sayılı kanuna göre kendiliğinden sona ermektedir.
Ölen bir kimsenin hak sahipliğine ilişkin hakları mirasçılarına geçer. Mirasçıların birden fazla olması halinde kendilerine ve eşlerine ait konutu olup olmadığına bakılmaksızın birlikte hak sahibi sayılırlar.